Hayali Arkadaş Nedir? Neden ve Ne Zaman Ortaya Çıkar?

Hayali arkadaş, ailelerin hayatına genellikle okul öncesi dönemde giren ve onları endişelendiren bir kavram. Ancak çocuklarda hayali arkadaş sanıldığı gibi korkunç bir şey değil. Bir çocuk neden hayali arkadaş edinir, sakıncalı durumlar hangileri? Hadi öğren!

Hayali arkadaş nedir?

Çocukların, zihinlerinde hayal ile gerçek arasındaki farkın çok belirgin olmadığı okul öncesi dönemde kendilerine yarattıkları oyun arkadaşına hayali arkadaş deniyor.

Öyle ki bu arkadaş bir insan, hayvan ya da cansız varlık olabiliyor. Çocuklar yarattıkları bu görünmez dostlar için hayali arkadaş isimleri de kullanıyorlar.

Çocukların neden hayali arkadaşı olur?

Psikolojik Danışmanlık Merkezi’nden Psikolojik Danışman Tuğba Gürçağ, çocukların hayali arkadaşları olmasının 2 sebepten kaynaklandığını söylüyor. Bunları;

  • Sosyal gelişim açısından gerekli olma,
  • Patolojik durumlar, olarak değerlendiriyor.

Hangi çocuklar hayali arkadaş edinir?

Klinik Psikolog Doktor Eileen Kennedy-Moore;

  • Tek çocukların,
  • Diğer kardeşleri kendinden büyük olanların,
  • Yetişkinlerle çok fazla vakit geçirenlerin,
  • Pek fazla televizyon izlemeyenlerin, hayali arkadaş yaratma ihtimallerinin daha fazla olduğunu söylüyor.

Çocuklarda hayali arkadaş ne zaman ortaya çıkar?

Çocukların hayali arkadaş dönemi genellikle 2-3 yaşlarına denk geliyor. Yapılan bir araştırmaya göre, 3-4 yaş çocuklarının %65’inin hayali arkadaşı olduğu ortaya çıkmış.

Öğrenmende fayda var: Yaşlara Göre Çocuklarda Bilişsel Gelişim Özellikleri

Çocuğun hayali arkadaşı olması normal mi?

Çocuğunun hayali arkadaşı olduğunu fark ettiğinde gerçeklikle bağının koptuğu düşüncesiyle endişelenebilirsin. Yetişkinlerde hayali arkadaş durumu ürkütücü olsa da, çocuklarda bu tarz davranışlar akıl hastalığından ziyade, sağlık göstergesi.

Uzmanlar çocukların hayali arkadaşı olmasını gelişimin bir parçası olarak değerlendiriyorlar. Yani, 2 yaş çocuğun hayali arkadaşı olması gayet normal ve sağlıklı. Hayali arkadaş çocuğun yaratıcılığının da bir göstergesi.

Eğer çocuğun seni hayali arkadaşıyla tanıştırırsa telaşlanma. Aksine, bunu çocuğunla birlikte oynamak için bir fırsat olarak değerlendirmelisin. Çocuğunun hayal dünyasına ne kadar dahil olursan aranızdaki bağı da o kadar güçlendirmiş olursun. Hayali arkadaşa yemek masanızda ve yolculuğa çıktığınızda arabada yer vermek eğlenceli olabilir.

Hayali arkadaş kaç yaşa kadar normal?

Çocuklar hayali arkadaşlarından bir süre sonra vazgeçiyorlar. Genellikle tek bir hayali arkadaşın süresi 6 ay kadar.

Uzmanların bu konudaki görüşü, hayali arkadaşların 5 yaş civarında bırakıldığı yönünde. Ancak çocuğunun bu yaştan sonra hayali arkadaşına bağlılığı devam ediyorsa bir kaygısı ya da endişesi olabilir. Böyle bir durumda yapman gereken, uzman desteği almak.

Hayali arkadaşın faydaları neler?

  • Çocukların hayattaki zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı oluyor.
  • Hayal gücünü geliştiriyor.
  • Çocukların negatif ve pozitif düşüncelerini serbest bırakmasını sağlıyor.
  • Çocukların korkularını, içsel çatışmalarını ve fobilerini bu şekilde dışa vurmasına yardımcı oluyor.
  • Hayali arkadaşı olan çocuklar bu tarz arkadaşı olmayan çocuklardan daha az saldırgan ve sıkılgan oluyorlar.
  • Hayali arkadaşı olan çocuklar iş birliğine daha yatkın oluyorlar.
  • Çocukların dünyayı daha iyi anlamalarına, kontrol etmelerine ve korkularıyla başa çıkmalarına yardımcı oluyor.
  • Utangaçlığı azaltıyor.
  • Konsantrasyon yeteneğini geliştiriyor.
  • Sosyal gelişime katkı sağlıyor.
  • Dil becerilerini geliştiriyor.
  • Empati yeteneğine katkıda bulunuyor.
  • Kelime dağarcığını zenginleştiriyor.

Bak, burada neler var: Çocuklarda Dil Gelişimini Desteklemenin Yolları

Hayali arkadaşa nasıl tepki vermelisin?

  • Çocuğun, hayali arkadaşlarıyla oynarken gerçek arkadaşlarıyla da oynuyorsa bunda bir sorun yok. Ancak yalnızca hayali arkadaşlarıyla oynuyorsa bu konunu üzerine gitmeli, gerekirse bir uzmanla görüşmelisin.
  • Çocuğunun hayali arkadaşı olduğunu fark ettiğinde ona kızmamalı ve onunla dalga geçmemelisin.
  • Çocuğunun hayali arkadaşıyla oynamasına izin vermeli, çocuğun istediği takdirde belli sınırlar içerisinde oyunlarınıza dahil etmelisin. Katılımcı olmalı ama kendi fikirlerini katmamalısın.
  • Çocuğunu sadece gerçek arkadaşlarıyla oynaması için zorlamamalısın. Ancak gerçek arkadaşlarıyla da sosyalleşmesini sağlamak için ortam yaratmaya çalışabilirsin.
  • Çocuğunun kendi yaptığı şeyler için hayali arkadaşını suçlamasına izin vermemelisin.
  • Çocuğunun fantezi dünyası onun gerçekliği haline gelmeye başladıysa ters giden bir şeyler var demektir, uzmanla görüşmeyi ihmal etmemelisin.
  • Hayali arkadaşı, çocuğunun kendisine ya da başkalarına zarar vermesini veya tehlikeli şeyler yapmasını istiyorsa mutlaka uzmana başvurmalısın.

Ergenlerde hayali arkadaş olması normal mi?

Hayali arkadaş yaratmak, çocukların duygusal ve zihinsel açıdan sağlıklı olduğunu gösteriyor. Ancak 12 yaşında hayali arkadaş ya da ergenliğe taşınan bir görünmez arkadaş durumu, birtakım sorunlara işaret ediyor olabilir.

Eğer çocuğun 6 yaşından sonra da hayali arkadaşıyla vakit geçiriyorsa, gerçek arkadaşlarıyla sosyalleşmiyorsa ve hayali arkadaşının kendisini yönettiğini söylüyorsa bir problem var demektir.

Psikolojik danışmanlık desteği alabileceğin merkezleri incelemek için tıkla!

Kaynakça ve İleri Okuma

  • Altmann Remer, T., Shelov, P., Steven. Bebek ve Küçük Çocuk Bakımı. Cengizhan Elmas (Çev.). Ankara: İmge Kitabevi, 2015.
  • Solter, J., Aletha. Çocuğunuza Kulak Verin. Ayşegül Cebenoyan (Çev.). İstanbul: Doğan Kitap, 2012.