Menenjit nedir?
Menenjit, beyin ve omuriliği saran zarın iltihaplanmasıdır. Genellikle virüs, parazit ya da bakteri nedeniyle meydana gelir. İltihap başlarken vücutta ciddi ağrılar meydana gelir. Belirtiler fark edilip erkenden tedavi uygulanmadığı takdirde kalıcı hasarlar bırakabilir ve hatta ölüme bile sebebiyet verebilir.
Menenjit herkeste görülebilen bir hastalıktır ama en çok yenidoğan bebekleri ve 5 yaş altı çocukları etkiler.
Menenjit neden olur? Menenjit çeşitleri nelerdir?
Yukarıda da belirttiğimiz gibi menenjit hastalığı; virüs, bakteri ya da parazitler nedeniyle oluşur.
Viral menenjit: Suçiçeği, zona, kabakulak, HIV gibi hastalıklara neden olan virüslerin etki ettiği menenjit türüdür. Bu menenjit türü diğerlerine göre daha hafif seyreder ve tedavisi daha kolaydır.
Bakteriyal menenjit: Meningokok ve pnömokok gibi bakterilerin neden olduğu menenjit türüdür. Bunlar çok daha tehlikeli durumlar yaratabilir. Küçük çocuklarda görülen menenjitin en büyük sebebi bakteriyal yolla bulaşanlardır. Orta kulak enfeksiyonu, sinüzit ve zatürre gibi hastalıklara da neden olur. Genellikle üst solunum yolunda ortaya çıkar ve buradan beyne doğru ilerler.
“Menenjit bulaşıcı mı?” sorusuna cevap verelim. Viral ve bakteriyal menenjitler öksürük, damlacık ve temas yoluyla insandan insana geçebilir.
Pnömokok ise her yaşta görülebilir ama 45 yaş üstünde daha yaygındır. Ayrıca bulaşıcılığı da daha azdır.
Bu menenjit türünün engellenmesi için çocukluk çağında aşı uygulaması yapılır.
Tüberküloz menenjiti: Ender görülen menenjit türlerinden biridir ama çok tehlikelidir. Belirtiler kendini hemen göstermez, teşhisi de daha zordur. Genelde belden alının omurilik sıvısı ile tespit edilir.
Şarküteri ürünleri aracılığıyla vücuda geçen Listeria da menenjit sebeplerinden biridir.
Menenjit aşısı ne zaman yapılır?
Aşı, menenjitten korunma yolları arasında en kesin çözümü olan yöntemdir. Meningokok aşısı, hastalığa karşı %90’a varan bir koruma sağlar. Aşılar hakkında son dönemlerde çıkan haberlere aldırış etmeden, bebeğinin aşılarını aksatmamanı öneririz. Çünkü bebeklerde menenjit, 24 saat içerisinde öldürücü özellik bile taşıyabilir.
Menenjit aşısının iki farklı türü vardır.
Menactra: 9-23 ay arası bebeklere uygulanır. 3 ay arayla iki doz yapılır. Dozun miktarı doktorun tarafından belirlenir.
Nimenrix: 12 ayı geçen çocuklara tek doz şeklinde yapılır.
Ayrıca zaatüreyi önleyen pnömokok aşısı da menenjit üzerinde etkilidir.
Ayrıntısı burada: Aşı Takvimi Dışındaki Aşılar Hangileridir?
Menenjit belirtileri nelerdir?
- Şiddetli baş ağrısı,
- Ense sertliği,
- Başı öne doğru eğememe,
- 39 dereceyi bulan ateş,
- Işığa tahammülsüzlük,
- Kusma,
- Görme ve işitme bozuklukları,
- Vücutta parmak basınca solmayan kırmızı veya mor lekeler,
- Uyku hali,
- Bilinç bulanıklığı, menenjitin en bilinen belirtilerindendir.
Bebeklerde ayrıca bıngıldağın daha bombeli görünmesi gibi bir belirti de söz konusudur. Menenjiti olan bebekler şiddetli ağrıları yüzünden kesilmeyen ağlama krizlerine de girebilirler.
Hadi bak: Bıngıldak Hakkında Bilmen Gereken Her Şey
Menenjit tanısı nasıl konur?
Yukarıdaki belirtilerle çocuk bir uzmana gösterildiğinde öncelikle genel fiziksel muayene yapılır. Belirtiler menenjiti gösterse de kesin tanı koymak adına halk arasında belden su alma (lomber ponksiyon) olarak bilinen işlem uygulanır. Bu işlemde bel kısmından enjeksiyonla beyin omurilik sıvısı alınır ve incelenir. Eğer menenjit durumu söz konusuysa bu sıvıda tespit edilir.
Eğer doktor ihtiyaç duyarsa beyin tomografisi de çekilebilir. Bu sürecin ardından menenjit çeşidi belirlenir ve tedavi için hastaneye yatış yapılır.
Menenjit tedavisi nasıl yapılır?
Menenjit teşhisi konduktan sonra genellikle ilaç tedavisine başlanır. Bu tedavinin büyük çoğunluğunu iltihabın giderilmesini sağlayan antibiyotikler oluşturur. Bu süreçte hastalık gerileyene kadar çocuğun hastanede yatması ve gözlem altında olması gerekir. Ayrıca uzun süreli istirahat de tedavinin bir parçasıdır.
Eğer söz konusu viral menenjitse antibiyotik tedavisi uygulanmayabilir. Bu tür menenjitte ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar ile bol sıvı takviyesi uygulanır.
Menenjit semptomlarından biri olan baş ağrısı uzun bir süre hatta taburcu olduktan sonra bile devam edebilir. Bu durumda yalnızca doktorun önerdiği ağrı kesiciler kullanılmalı.
Özetle menenjit, çocuklar için ciddi hayati bir risk taşır. Bu nedenle menenjit aşısı kesinlikle aksatılmamalı ve çocukların hijyenine dikkat edilmeli. Ayrıca anne sütünün de menenjiti önleyici bir özellik taşıdığı biliniyor.
Virüs kaynaklı bir hastalık: 7 Soru ile Çocuklarda Kızamıkçık
Kaynaklar:
Yaşamın İlk 2 Yılında Çocuk Sağlığı ve Bakımı-Prof. Dr. Gülbin Gökçay
