Varikosel nedir?
Testis varisi ismiyle de anılan varikosel, kısırlık sorunu ile uzmanlara danışan erkeklerin yaklaşık %40'ında görülen bir sorun.
- Testislerde bulunan ve burada biriken kanı boşaltan toplardamarların aynı bacaklarda olduğu gibi varisleşmesi, yani damar genişlemesi ve kanın burada birikmesi ile ortaya çıkıyor.
- Ergenlik döneminde başlayıp, ilerleyen yaşlarda kendini gösterebiliyor.
- Çoğunlukla sol testiste görülüyor. Sağda veya her iki testiste oluşma oranı çok düşük.
- Müdahale edilmediği takdirde hastalık ilerleme gösterip, daha büyük sorunlara neden olabiliyor.
Kısırlıkla alakalı bilmen gereken her şey bu yazıda: Kısırlık (İnfertilite) Nedir, Nasıl Anlaşılır?
Varikosel neden oluşur?
Bazı kısırlık problemlerinde olduğu gibi varikosel için de net bir sebep söylemek mümkün değil. Bu yüzden ancak tetikleyici unsurlardan bahsedebiliriz.
- Varikosele neden olan asıl etken, testiste bulunan toplardamar kapakçıklarının işlevini yerine getirememesi ve bu nedenle kanın akış yönünde bozukluklar yaşanması (Ancak, bu kapakçıkların neden bozulma yaşadığı konusu netleştirilemiyor.),
- Sol tarafta sıklıkla görülmesine bağlı olarak; sol testisin anatomik yapısının sağa göre farklı olması (Bu testisin sağa göre aşağıda olması, toplardamar uzunluğunun farklı olması, bu damarın boşalma şekli gibi faktörler),
- Aynı bacak varisinde olduğu gibi sıklıkla ayakta iş gören meslek gruplarında çalışma,
- Kilo fazlalığı,
- Ağır ve yoğun sporlar,
- Kronik kabızlık gibi nedenler varikoselin ortaya çıkışına etki ediyor.
Varikosel belirtileri nelerdir?
Varikosel, ilk aşamalarda herhangi bir belirti ile kendini ortaya çıkarmaz. Hastalığın ilerleyen aşamalarında bazı problemler görülmeye başlar.
- Problem yaşanan testiste ağrı (Yürüme, yorulma, ayakta fazla kalma durumlarında ağrı şiddetlenir, dinlenince geçer.),
- Testislerde sıcaklık hissi ve terleme,
- İlerleyen dönemlerde bacakta olduğu gibi belirginleşen ve dışarıdan anlaşılabilen çıkıntılı damarlar,
- Nadir olarak testis küçülmesi, varikoselin ileri dönem belirtileri arasında.
Varikoselin kısırlığa etkisi nedir?
Varikosel sorunu, testislerdeki kanın boşalmasını ve uzaklaştırılması gereken diğer unsurların atılmasını engellediği için bu ürünlerin birikmesine neden oluyor ve bu durum;
- Sperm sayısında azalma,
- Sperm hızında bozulma,
- Boşalma sorunları gibi durumları ortaya çıkarıyor. Tüm bu durumlar da kısırlık üzerinde etkili. Ancak her varikosel kısırlığa neden olmaz. Bunu kesinleştirmek için bazı tahlil ve muayenelerin yapılması gerekli.
Çok önemli bilgiler bu yazıda bir arada: Beyler Size Sesleniyoruz: Sperm Kalitesi Nasıl Arttırılır?
Varikosel teşhisi nasıl konur?
Eşin ve sen, yaklaşık 1 senelik korunmasız ilişki ardından hala çocuk sahibi olamadınız, bir uzmana başvurdunuz ve varikosel durumundan şüphe edildi. Öncelikle üroloji uzmanı, eşini bir muayeneden geçirecek.
Varikosel muayenesi elle veya gözlemle yapılıyor ve hastalığın derecelerine göre şekilleniyor. Varikoselin muayene tipini değiştiren 3 aşaması var:
- Grade 1 (1. Derece): Varikoselin en hafif olduğu evre. Bu aşamadaki rahatsızlık, eşin ayakta iken, öksürük veya ıkınma yardımıyla karın içi basıncını arttırdıktan sonra el ile muayene edilerek anlaşılıyor.
- Grade 2 (2. Derece): Orta şiddetli varikosel, bu isim ile adlandırılıyor. Bu evrenin muayenesi, eşinin karın içi basıncını arttırmaya gerek duymadan hem gözlem ile hem de el ile yapılıyor.
- Grade 3 (3. Derece): Varikoselin en ağır hali. Bu evrenin muayenesinde ne karın içi basınç arttırılıyor ne de elle muayene yapılıyor. Doktorunuz, gözlem ile sorunun varlığını tespit edebiliyor; çünkü bu evrede damarlar belirgin bir şekilde görülüyor.
Bu muayene gerçekleştikten sonra, doktorunuz eşinden aşağıdaki testleri isteyecek ve testlerin sonucuna göre cerrahi müdahaleye gerek olup olmadığı ortaya çıkacak.
- Skrotal Renkli Doppler Ultrasonografi: Bu ultrason yöntemi ile damar genişliğinin hacmi, kapakçık sorunlarının varlığı ve testis küçülmesi olup olmadığı tespit edilecek.
- Semen analizi (Spermiogram): Bu tahlilde eşinden mastürbasyon yolu ile alınan spermler incelenecek, spermin hızı, hareketleri ve sayısı değerlendirilecek.
- Hormon testi: Eşinden kan alınarak yapılacak bu tahlilde, kandaki FHS ve testosteron oranlarına bakılacak.
Tüm muayeneler ve testler yapıldıktan sonra, eşinde varikosel varlığı tespit edildiyse fakat sperm sayısında ciddi bir azalma veya hareketlerinde bir bozukluk söz konusu değilse, cerrahi müdahaleye gerek olmayacak. Böyle durumlar, doktorunuzun önereceği antioksidan ajanlar yardımı ile düzeltilebiliyor.
Varikosel ameliyatı ne zaman ve nasıl yapılır?
Muayene ve tahliller sonucunda eşinin spermlerinde varikosele bağlı şiddetli azalma, hareket, şekil bozuklukları ve damarda 3 mm'den büyük genişleme görüldüyse, doktorunuz muhtemelen ameliyata gerek duyacak.
Varikosel ilerleme gösteren bir hastalık. Müdahale edilmediği takdirde kalıcı kısırlığa yol açabilir, azoospermi (sperm yokluğu) görülebilir, ereksiyon problemleri doğurabilir ve cinsel isteksizliğe de neden olabilir. Bu nedenle, özellikle eşinin yaşı ilerlemeden bu ameliyatı olması büyük önem taşıyor.
Varikosel ameliyatında yapılan işlem, klasik cerrahi yöntemler ile deri üzerinden 2-3 cm'lik bir kesi açarak genişleyen damara ulaşıp bağlamak ve tamamen iptal etmek olacak. Bu işlem için önceleri laparoskopik ve radyolojik embolizasyon yöntemleri de kullanılıyordu ancak istenilen sonuçların alınamaması uzmanları farklı yollar aramaya itti. Laparoskopi ile her damara ulaşmak, radyoloji ile ise testis damarlarının içine girmek mümkün olmuyordu.
İşte bu noktada devreye mikrocerrahi varikosel ameliyatı giriyor. Bu yöntem birçok açıdan çok daha sağlıklı.
Varikosel mikrocerrahi ameliyatında, son teknolojiyle üretilmiş, ameliyatı gerçekleştiren doktorun kullandığı mikroskopik bir cihaz ile damarlar birbirinden ayrılıyor ve sorunlu toplardamar bağlanıyor. Bu yöntemin daha çok tercih edilme sebepleri arasında;
- Damarların daha kolay görülebilmesi,
- Hidrosel (testis etrafında sıvı toplanması) riskinin az olması,
- Toplardamarın daha kolay seçilebilmesi sayesinde yanlış damar bağlanması ve buna bağlı testis küçülmesi sorununun en aza inmesi,
- Hastalığın tekrar oranını %1 gibi düşük bir orana indirmesi,
- Ameliyat ardından gebelik yaşanması oranını %60'lara çıkarabilmesi gibi durumlar var.
Mikrocerrahi ile varikosel ameliyatı yaklaşık 1,5-2 saat sürüyor ve hasta çoğu zaman hastanede yatırmaya gerek duyulmadan, aynı gün taburcu edilebiliyor. Tabii, varikosel ameliyatı fiyatları da yöntemine göre değişim gösteriyor.
Varikoselin bitkisel bir tedavi yöntemi yok. Bu noktada önemli olan şey, eşinin gündelik faaliyetlerine dikkat etmesi ve sperm kalitesini bozmamak için doğru beslenip, zararlı alışkanlıklardan kaçınması!
Varikosel ameliyatı sonrasında neler yaşanır?
Eşin varikosel ameliyatın ardından 2-3 gün içerisinde küçük aktivitelere, 10 gün içerisinde de normal rutinine geri dönebilir. Ancak 40 gün kadar bir süre ağır egzersizlerden, 15-20 gün kadar ise cinsel birliktelikten kaçınmalı.
Testiste çekirdekten olgun sperm oluşma süresi yaklaşık 90 gün. Bu yüzden varikosel ameliyatından 3 ay sonra, eşinin sperm parametreleri kontrol edilecek ve bu kontrol, 9 ay kadar devam edecek. Çünkü varikosel tedavisinin sonucu yaklaşık 6 ay içerisinde kendini gösteriyor. Ancak tedavinin işe yarayıp yaramadığını en net şekilde öğrenmek için yaklaşık 9 ay beklenmesi gerekiyor. Eğer bu süreçte sperm parametrelerinde olumlu bir gelişme olmazsa, ek bir ameliyat durumu söz konusu olabiliyor. Bu durum 30 hastadan 3'ünde görülebiliyor.
Varikosel ameliyatı sonrası testis sarkması ve ağrısı, nadir olarak görülebiliyor. Bu gibi bir durum yaşandığı takdirde eşinin doktoruna görünmesinde fayda var.
Varikosel ameliyatı sonrası gebelik şansı ne kadar artıyor?
Varikosel ameliyatı olanlarda 3 ayda 1 yapılan kontroller sonucunda, hastaların %60'ında iyileşme görülüyor, sperm faaliyetleri düzeliyor ve sayısı artıyor. Bu gibi durumlarda ameliyattan sonra yaklaşık 1 sene içerisinde çocuk sahibi olman mümkün. Ancak cerrahi müdahaleye rağmen herhangi bir gelişim yoksa, bu durumda ikinci bir ameliyat ya da tüp bebek alternatifi düşünülebilir.
Öyleyse bu yazıyı okumanın tam sırası: Tüp Bebek Nedir, Nasıl Yapılır? 6 Maddede Tüp Bebek Aşamaları Neler?
